PYTANIE:
Czy ojciec dokonując darowizny na córkę może jednocześnie zastrzec wyłączenie tej darowizny na przyszłość z doliczeń zachowkowych względem niewdzięcznego syna?
ODPOWIEDŹ:
NIE. Choć będąc precyzyjnym należałoby odpowiedzieć : tak, z tym że będzie to zastrzeżenie nieskuteczne. Osiągnięcie tożsamego celu z uwagi na niewdzięczność syna może zapewnić instytucja wydziedziczenia. Ewentualne zastrzeżenia darczyńcy na potrzeby prawa spadkowego dotyczyć może skutecznie co najwyżej aspektów wzajemnego zaliczania darowizn przy dziale spadku.
Tagi: dziedziczenie
Prawo spadkowe
Zachowek a darowizna dla małżonków
PYTANIE
Dziadek zmarł – nie pozostawił majątku, nie było testamentu. 20 lat temu udzielił darowizny mieszkania na rzecz swojego starszego syna oraz jego żony (darowizna na małżonków). Czy drugi syn dochodząc zachowku może doliczyć całą wartość darowanej na brata i bratową nieruchomości ?
ODPOWIEDŹ
NIE. Należy – zakładając oczywiście, że są spełnione inne przesłanki do ubiegania się o zachowek – uwzględnić co najwyżej tylko ten zakres darowizny, który może być na potrzeby zachowku doliczony do czystej wartości spadku. Darowizna na bratową uprawnionego została dokonana ponad 10 lat przed śmiercią spadkodawcy, stąd w tej części wartość darowizny nie podlega doliczeniu. Na należny uprawnionemu zachowek zaliczeniu podlegać może ewentualnie tylko wartość połowy przedmiotu darowizny, według stanu na datę darowizny.
Zachowek przy dziedziczeniu ustawowym
PYTANIE:
Czy należy mi się zachowek jeśli nie było testamentu, a brat uzyskał majątek ojca w drodze darowizny?
ODPOWIEDŹ:
TAK. Zgodnie z przeważającym w doktrynie i orzecznictwie poglądem zachowek należy się również w przypadku dziedziczenia ustawowego. Brat może więc odpowiadać za zapłatę zachowku jako obdarowany.
Odrzucenie spadku na odległość
PYTANIE :
Toczy się postępowanie spadkowej po naszej matce. Nie mam żadnych roszczeń do spadku, a sprawa toczy się w sądzie położonym 300 km od mojego domu. Czy aby uniknąć konieczności dojazdów wystarczy zrzeczenie się praw do spadku w piśmie wysłanym do sądu ?
ODPOWIEDŹ:
NIE. Odrzucenie spadku w zwykłej formie pisemnej nie odniesie spodziewanych skutków prawnych. „Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym.” O ile oczywiście nie upłynął jeszcze termin dla dokonania tej czynności i przedmiotowe postępowanie dotyczy stwierdzenia nabycia spadku, a nie działu spadku.
Przedawnienie dla żądania zachowku
PYTANIE
Jaki jest termin przedawnienia dla dochodzenia zachowku
ODPOWIEDŹ
Zgodnie z obecnym brzmieniem kodeksu cywilnego „roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku”. Przez ponad pół wieku termin ten wynosił 3 lata, ale został aktualnie wydłużony niedawną nowelizacją, która weszła w życie pod koniec 2011 r. Do roszczeń o zachowek powstałych przed dniem wejścia w życie noweli i w tym dniu jeszcze nie przedawnionych stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym nowelą.
Testament osoby niedołężnej
PYTANIE:
Babcia chciałaby sporządzić testament, ale słabo widzi i trudno jest jej poruszać się oraz pisać. Czy wystarczy, jeżeli spiszemy i wydrukujemy jej słowa, a następnie ona to podpisze ? Możemy zaprosić sąsiadów na świadków.
ODPOWIEDŹ:
NIE. Testament spisywany osobiście nie może być wydrukowany. W tym wypadku zasadne byłoby zamówienie wizyty notariusza u babci. Wiążą się z tym pewne wydatki, ale taka forma daje największą pewność, iż testament będzie podstawą dziedziczenia.
Kilka testamentów jednego spadkodawcy
PYTANIE:
Stryj zostawił po sobie 2 testamenty, z których jeden przygotowany był u notariusza, a drugi napisał odręcznie. Który z nich obowiązuje ?
ODPOWIEDŹ:
Przy założeniu że oba testamenty są ważne decydującą rolę odgrywać będzie data ich sporządzenia oraz zawarta w nich treść. Testament można bowiem odwołać w innej formie niż ta, w której został sporządzony testament odwoływany. Przy sprzecznościach w treści testamentów pierwszeństwo ma testament późniejszy, gdyż testator ma zawsze prawo odwołać w całości lub części wcześniej dokonane rozrządzenia. Jest to jednak kwestia wnikliwej wykładni testamentu. Możliwa jest więc także sytuacja, że oba testamenty będą podstawą dziedziczenia, o ile zwarte w nich postanowienia wzajemnie się nie wykluczają. W grę może również wchodzić dziedziczenie ustawowe, jeśli późniejszy testament nie zawiera żadnych postanowień poza odwołaniem poprzedniego testamentu.
