Przeskocz do treści

Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym 2013

Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która wchodzi w życie 7 lipca 2013 r.,  zmieni nieco oblicze postępowania egzekucyjnego. Otóż wprowadzony zostaje nowy mechanizm zwalczania „przedwczesnej” egzekucji przez dłużnika, który nie miał możliwości podjąć należytej obrony przed powództwem – z uwagi na doręczenie pism z sądu na niewłaściwy adres zamieszkania. Pobieżne zapoznanie się z regulacją prowadzi jednak do wniosków, że nowelizacja – dla zapewnienia ochrony małej grupie realnie pokrzywdzonych przez doręczenie per awizo, potencjalnie zablokuje – a przynajmniej czasowo wstrzyma – większą ilość egzekucji wszczętych na podstawie nakazów zapłaty lub wyroków zaocznych.

Sama regulacja jest dość krótka i w omawianym zakresie obejmuje tylko kilka jednostek redakcyjnych :

2) w art. 139 dodaje się § 5 w brzmieniu:

§ 5. Na wniosek strony sąd albo referendarz sądowy na posiedzeniu niejawnym wydaje zaświadczenie, w którym stwierdza, że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został uznany za doręczony na oznaczony adres w trybie określonym w § 1.”;

5) w art. 505 dodaje się § 3 w brzmieniu:

§ 3. Na wniosek pozwanego sąd albo referendarz sądowy na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie, w którym stwierdza utratę mocy nakazu zapłaty w całości lub w części.”;

a) § 1 otrzymuje brzmienie:

§ 1. Przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, a także sporządzony przez organ egzekucyjny odpis tytułu wykonawczego albo zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3.”,

b) po § 1 dodaje się § 11 w brzmieniu:

§ 11. Jeżeli podstawę egzekucji stanowi tytuł wykonawczy w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym albo elektronicznym postępowaniu upominawczym, komornik poucza dłużnika również o treści art. 139 § 1 i 5, art. 168, art. 172, art. 8203 § 1 i 2 i art. 825 pkt 2, a także stosownie do orzeczenia stanowiącego tytuł egzekucyjny o treści art. 344, art. 346, art. 492 § 3, art. 493 i art. 503 albo art. 50535.”;

10) po art. 8202 dodaje się art. 8203 w brzmieniu:

Art. 8203. § 1. Komornik zawiesza na wniosek dłużnika postępowanie prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku zaocznego, nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym albo elektronicznym postępowaniu upominawczym, jeżeli dłużnik przedstawi zaświadczenie określone w art. 139 § 5, z którego wynika, że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został doręczony na inny adres aniżeli miejsce zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym. Dłużnik nie ma obowiązku przedstawienia zaświadczenia, określonego w art. 139 § 5, jeżeli okoliczności, które mają być nim stwierdzone wynikają z dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3.

§ 2. Komornik podejmie na wniosek wierzyciela postępowanie zawieszone na podstawie § 1, jeżeli sąd lub referendarz sądowy, przed którym sprawa się toczyła albo się toczy, stwierdzi, że doręczenie wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty było prawidłowe, albo – w razie ponownego doręczenia – że upłynął termin do wniesienia środka zaskarżenia, chyba że zachodzi inna podstawa zawieszenia postępowania albo postępowanie podlega umorzeniu. W tym celu sąd albo referendarz sądowy wydaje, na posiedzeniu niejawnym, na wniosek wierzyciela odpowiednie zaświadczenie.

§ 3. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w przypadku, o którym mowa w § 1, nie wyłącza możliwości podejmowania przez komornika czynności mających na celu wykonanie w przyszłości tytułu wykonawczego, nie wyłączając zajęcia majątku dłużnika.”;

11) w art. 825 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

2) jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności zostało uchylone lub utraciło moc;”.

Art. 2. Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, z wyjątkiem art. 825 pkt 2 ustawy, o której mowa w art. 1, który stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, oraz przepisy art. 139 § 5 i art. 8203 ustawy, o której mowa w art. 1.

 

Idea wydaje się czytelna. Dłużnik/pozwany dowiaduje się o procesie od komornika, a jeśli jest z czego ściągać, to komornik ściągnie od niego całość zanim zdąży on podjąć jakiekolwiek bardziej zaawansowane kroki prawne. Jeśli trafi na oszusta powoda, którego pozew z EPU opierał się na zmyślonych faktach, to dłużnik sam stanie się pokrzywdzony, a pieniędzy może nigdy nie odzyskać. Przesłanki znamy, medialnie dobrze się to tłumaczy. Nawet jeśli jest to promil przypadków, to powiedzmy, że je rozumiemy. Ale zerknijmy na środki zaradcze.

Interesującym tworem jest sama koncepcja wydawania przez sąd w trybie k.p.c. zaświadczeń. W kodeksie występują takie rodzynki, przy czym pomimo zbieżności w nazewnictwie ich funkcja z reguły jest odmienna. Mamy zatem zaświadczenie dla opiekuna, kuratora, wykonawcy spadku, co można uznać za swoiste potwierdzenie „mandatu” do działania. Bliższa do omawianej materia dotyczy zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego, przy czym rozwiązanie to ma mocne zakotwiczenie w prawie europejskim, stąd trudno o prostą analogię. Mamy w końcu trafniejsze  zaświadczenie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Jest także zaświadczenie np. w postępowaniu naprawczym i w sądzie wieczystoksięgowym. A zatem nie jest to jakiś wynalazek, choć mocno „zaciąga” KPA. Referendarze sądowi będą zmuszeni wyrobić sobie nowe nawyki, czego można tylko im współczuć wobec swoistego „bylejactwa” nowelizacji.  To na nich z pewnością spadnie pierwsza fala tych wniosków od dłużników, a po miesiącu kontr-fala od wierzycieli. Uwzględniając zaś skalę pozwów w EPU, to dla referendarzy Sądu Rejonowego Lublin Zachód w Lublinie rysuje się naprawdę nieciekawa porcja dodatkowej papierologii… Bardziej jednak można współczuć wierzycielom.

Najważniejsze co można zauważyć w nowej regulacji to obligatoryjność zawieszenia egzekucji. Przesłanka jest jedna, obiektywna i nie podlegająca analizie. Adres ustalony przez komornika nie zgadza się z adresem z pozwu i w konsekwencji z adresem, pod który wysłano nakaz. Nie ma jednak żadnego znaczenia fakt, kiedy do takiej zmiany adresu doszło. Dłużnik nie musi tego wykazywać. A zatem może do tego dojść już po uprawomocnieniu się nakazu, który doręczony był prawidłowo, ale po prostu nie został odebrany z poczty. Tego nikt w tym momencie nie bada, adresy się nie zgadzają, więc komornik zawiesza egzekucję. A przecież nie ma obowiązku natychmiastowego wszczynania egzekucji. Może to nastąpić i za 9 lat. Nowe regulacje będą jednak zachęcały wierzycieli do kierowania sprawy do egzekucji w najszybszym możliwym terminie, tak aby nie wszyscy dłużnicy zdążyli się przeprowadzić.

Komornik zatem „z automatu” zawiesza egzekucję. Piłeczka przeskakuje do wierzyciela. Tu jest trudniej. Także sądom. Otóż wierzyciel składa wniosek o wydanie zaświadczenia, że doręczenie było prawidłowe. Ale skoro nadano klauzulę wykonalności, to chyba sąd już rozstrzygnął, czy doręczenie było prawidłowe. Teraz ma to ponownie weryfikować, w sumie nie wiadomo na jakiej podstawie. Gołosłownych wniosków nikt nie uwzględni, więc zakładamy, że do wniosku dołączono jakieś dowody. Jakie , trudno jednoznacznie powiedzieć, np.  świadkowie ? Tak czy siak wygląda na to, że inicjuje się tym samym jakieś postępowanie wpadkowe. Wykazanie przez powoda tych okoliczności jest jednak wielce utrudnione i w sumie – czy słusznie ciężar dowodu przerzucono tutaj właśnie na tę stronę. Wszak to pozwany występując o wniosek mógłby – i z pewnością przyszłoby mu to z dużą łatwością, choćby w oparciu o rachunki – wykazywać, że w dacie doręczenia pod wskazanym adresem nie mieszkał.

Wracając jednak do wniosku wierzyciela. Wobec trudności dowodowych stwierdzenie przez sąd, że doręczenie nakazu było prawidłowe nie będzie na pewno zdarzeniem częstym. Pozew zawsze jest wcześniejszy niż jego doręczenie, stąd w pozwie nie znajdą się z oczywistych względów żadne dowody wykazujące, że adres pozwanego w przyszłości, tj. w momencie doręczenia pozwu, będzie aktualny. O ile forma zaświadczenia dla pozwanego jest jeszcze funkcjonalnie do przełknięcia – po prostu stwierdza się tam jakiś fakt, to zaświadczenie dla wierzyciela zdradza cechy rozstrzygnięcia merytorycznego. To ocena okoliczności sprawy, dla której zasadna chyba będzie forma postanowienia. Można się tylko zastanawiać, czy nie trafniejsze byłoby dopuszczenie szerszego rozważania tej tematyki i ustawowego rozwinięcia kognicji sądu w postępowaniu zainicjowanym zaskarżeniem przez powoda zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Sąd dysponowałby wówczas aktami komornika i wiedział z czego wynika ustalenie tego organu o nowym miejscu zamieszkania pozwanego. A może właśnie w tym kierunku pójdzie praktyka.

Rozważając temat tylko teoretycznie – można jednak spodziewać się, że po zawieszeniu zasadą będzie ponowne doręczenie pozwu na nowy adres pozwanego, a wierzycielowi pozostanie oczekiwanie, czy pozwany zareaguje w terminie na nowe pismo. A co jeśli dłużnik zmieni adres zamieszkaniu po zawieszeniu egzekucji ? Czy procedurę z zawieszeniem można powtarzać? Projekt zakładał wprost wyłącznie jednorazowe zawieszenie postępowania z tego tytułu, a zatem ryzyko nadużywania tego uprawnienia przez dłużnika zauważono.

Dodatkowego rozwinięcia wymaga odniesienie się do zwrotu – miejsce zamieszkania ustalone w trakcie egzekucji. Patrząc praktycznie – czy przypadkiem nie będzie to miejsce, które wskaże sam dłużnik. Komornik adres ustali (lub nie, bo pomoc Policji ma tylko zastosowanie przy alimentach) albo dłużnik dowiadując się o zajęciu wynagrodzenia lub rachunku bankowego zjawi się u komornika z pretensjami i adres sprostuje. Zresztą komornik może też ustalić to osobiście dokonując zajęcia ruchomości w mieszkaniu dłużnika, jest więc w lepszej sytuacji niż adwokat opisany w poprzednim wpisie. Czy dłużnik, dysponując już zaświadczeniem z sądu – nawet jeśli nakaz został wysłany pod jego właściwy adres – może po prostu poinformować komornika o nowym miejscu zamieszkania. Czy komornik musi/może to weryfikować żeby zawiesić egzekucję ? Komornicy również zostali „ubrani” w nowe regulacje i można spodziewać się wielu skarg zdezorientowanych wierzycieli na wszelkie decyzje podejmowane przez organ w tej materii.

Regulacja ta, jak wiele nowelizacji inicjowanych wrzawą medialną, pozostawia najważniejsze kwestie do rozpoznania praktyce stosowania prawa. Zastanawia też generalny zakres regulacji i odniesienie jej do już trwających egzekucji. Skoro do tej pory, np. przez 4 lata, dłużnicy znosili takie egzekucje, to można przyjąć, że je akceptują jako sprawiedliwe i zasadne. Więc dlaczego nagle przyznawać im prawo do zablokowania jej za pomocą zaświadczenia. Zaniechanie pozwanego nie ma wówczas żadnego negatywnego dla niego skutku. Komornik zawiesza egzekucję. Wpływa nakaz na nowy adres, pozwany zgłasza sprzeciw dla zasady, nakaz traci moc, egzekucja na wniosek umorzona. Po roku uprawomocni się nie nakaz, a wyrok w sprawie. Komornik wszczyna egzekucję…

Trudno oprzeć się wrażeniu, że całość rysuje dość absurdalny schemat. Otóż w odróżnieniu od twórców noweli, nie zakładam, że każdy powód jest oszustem. A 90% dochodzonych w EPU pozwów jest fikcyjnych. Odwróćmy optykę. Przyjmijmy tezę, że 90 % dłużników po prostu nie płaci zasadnych roszczeń powodów. I wyposażeni w nowe uprawnienia nie będą teraz legalnie płacić,  co najmniej kolejny rok. W tym świetle nowe przepisy to swoista dywersja dla windykacji komorniczej. Zamieszania będzie sporo i w zasadzie chyba zdroworozsądkowo musi doprowadzić to do wypracowania określonych domniemań związanych z miejscem zameldowania. I to też na krótko, wobec zamierzonego zniesienia obowiązku meldunkowego. Możliwość utrzymywania i dokonywania zajęcia mimo zawieszenia egzekucji również wydaje się wprowadzona na siłę. Zresztą – jak przepis ten współgrać ma z nową przesłanką umorzenia egzekucji. Sprzeciw z miejsca skutkuje utratą mocy nakazów w postępowaniu upominawczym i EPU, a więc zapewne w większości przypadków, których dotyczy nowelizacja.

Masz podobny problem prawny ?
Skontaktuj się z nami - postaramy się pomóc !

Jak zlecić sprawę lub umówić się na konsultacje - informacje




Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Publikacja komentarza wymaga akceptacji administratora - bez akceptacji komentarz nie będzie widoczny dla innych użytkowników. Dodawanie komentarzy nie wymaga logowania ani podawania jakichkolwiek danych. Aprobowane będą wyłącznie komentarze nawiązujące do tematyki wpisu - uzupełnienia, sprostowania, polemiki, pytania dodatkowe. Odrzucone zostaną wszelkie komentarze naruszające ten wymóg, ale także te stanowiące reklamę, zawierające dane osobowe (nazwisko, adres e-mail), odnośniki, pomówienia lub wulgaryzmy, jak też treści zdublowane lub nic nie wnoszące do dyskusji. Administrator nie jest zobligowany weryfikować komentarzy oczekujących na moderację w żadnym konkretnym terminie, ani też odpowiadać na komentarze. Aprobata komentarza nie oznacza potwierdzenia przez Kancelarię treści objętych komentarzem. Komentarze są publicznie dostępne i mogą być w uzasadnionych przypadkach edytowane lub usuwane przez administratora. Stanowią one wyłącznie wyraz poglądów ich autora, który świadomie i dobrowolnie zdecydował się na zamieszczenie ich w ramach polemiki lub dyskusji na Portalu w celu upublicznienia.
Prawnik z Lublina
radca prawny
ALEKSANDER KUNICKI
`Prawo w praktyce` stanowi część WWW.LUBELSKIEKANCELARIE.PL . Administratorem Portalu jest Lubelskie Kancelarie - Aleksander Kunicki Kancelaria Radcy Prawnego. Wykorzystywanie prezentowanych tu materiałów i treści bez zgody Administratora i autora jest zabronione. Umieszczanie odniesień i zapożyczeń treści jest dozwolone pod warunkiem podania źródła oraz hiperłącza (link bez atrybutu nofollow) do strony źródłowej.

Treści zamieszczane na stronie mają jedynie charakter informacyjny i nie stanowią pomocy (porady) prawnej, nie są również aktualizowane w przypadku zmiany stanu prawnego. Prezentują jedną z dopuszczalnych wersji interpretacji powszechnie obowiązujących przepisów prawa, przedstawioną zazwyczaj w układzie hipotetycznych pytań i odpowiedzi. Wszelkie wątpliwości związane z treścią bloga, w szczególności w związku z samodzielnie prowadzonymi sprawami sądowymi, należy konsultować z adwokatem lub radcą prawnym w ramach odrębnie zlecanej usługi prawnej. Kancelarie i Administrator nie ponoszą odpowiedzialności za jakikolwiek skutek wykorzystania przedmiotowych treści przez inne osoby. Treść pełnej noty prawnej jest dostępna pod tym odnośnikiem.

Blog `Prawo w praktyce` służy informowaniu w przedmiocie specjalizacji, praktyki oraz form usług i pomocy prawnej świadczonych przez prawników powiązanych z www.lubelskiekancelarie.pl.Oferta Kancelarii dotyczy spraw cywilnych (majątkowych, odszkodowań, nieruchomości, umów), spadkowych, rodzinnych, gospodarczych, administracyjnych, karnych. Radca prawny specjalizuje się w obsłudze prawnej firm, prawie kontraktów, konsumenckim oraz procesowym, związanym ze sprawami sądowymi w Lublinie i okolicach.

Powered by WordPress. Enhanced by Google.