Sąd Najwyższy w jednym z niedawnych postanowień odniósł się do sposobu interpretacji czynności procesowych w kontekście zasad wykładni oświadczeń woli na gruncie kodeksu cywilnego. Stan faktyczny nie był złożony. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną powoda stwierdzając, że powód nie złożył wniosku o doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Sąd wskazał, że pełnomocnik reprezentujący w sprawie oboje powodów, złożył jedynie w imieniu powódki wniosek o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem Sądu drugiej instancji, a ponieważ między powodami nie zachodzi współuczestnictwo jednolite, wniosek ten nie odniósł skutku procesowego wobec powoda.
Sąd Najwyższy przyjrzał się przedmiotowemu wnioskowi o uzasadnienie. Był on w istocie mało precyzyjny, jako że w nagłówku wymieniał oboje powodów, ale zatytułowany był jako wniosek powódki i w treści stwierdzał, że złożony został w imieniu powódki.
Zgodnie z art. 65 k.c., oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje. Należy też raczej badać cel tego oświadczenia, niż opierać się na jego dosłownym brzmieniu. Czynności procesowe stanowią także oświadczenia woli, a zatem do ich wykładni mają zastosowanie dyrektywy art. 65 k.c. Jedną z takich dyrektyw jest założenie racjonalnego działania uczestników obrotu a także uczestników postępowania sądowego. Przy wykładni oświadczeń wyrażonych w pismach procesowych należy zatem wychodzić z założenia, że ich autorzy są ludźmi rozsądnymi i składając pismo w określonym celu, chcą tego co jest niezbędne do jego urzeczywistnienia (porównaj między innymi uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1997 r. III CZP 39/97, OSNC 1997/12/191, postanowienie tego Sądu z dnia 21 października 1998 r. II CKU 56/98 i wyrok z dnia16 grudnia 2011 r. V CSK 280/11, nie publ.).
Sąd Najwyższy w ramach dokonanej analizy zauważył zatem, iż tak stanowcza interpretacja przyjęta przez Sąd Apelacyjny nie jest uzasadniona z uwagi na okoliczności sprawy. Oboje powodowie występowali z podobnymi żądaniami zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania z uwagi na śmierć ojca w wypadku komunikacyjnym i w takim samym zakresie przegrali sprawę. Przyjmując zatem racjonalność w działaniu pełnomocnika powodów można nabrać wątpliwości, czy faktycznie jego wniosek o uzasadnienie dotyczył tylko jednego z powodów. Z uwagi na skutki tej czynności procesowej zasadne zatem było wezwanie tegoż pełnomocnika przez sąd o jednoznaczne sprecyzowanie wniosku w tym zakresie. Jeśli bowiem interpretacja czynności procesowej w oparciu o ww dyrektywy nie pozwalała na jednoznaczne rozstrzygnięcie wątpliwości związanych z literalną treścią pisma, należało zwrócić się do autora o usunięcie tych wątpliwości. Sąd Apelacyjny tego zaniechał, ale pierwotna intencja autora została jednoznacznie potwierdzona treścią wniesionego zażalenia na odrzucenie skargi kasacyjnej. (Postanowienie Sądu Najwyższego IV CZ 81/13)
